Kunstwerk 50 jaar Fokker
Op het terrein van Fokker Logistics Park stonden vroeger de fabrieksgebouwen van de N.V. Koninklijke Nederlandse Vliegtuigenfabriek Fokker. Op 21 juli 1969 bestond de Fokker fabriek 50 jaar en ter gelegenheid hiervan is er een kunstwerk door het personeel aan de onderneming geschonken. Het stond oorspronkelijk prominent bij de ingang van het Fokker terrein voor het Fokker directiegebouw, (afbeelding 1) is tijdens de herinrichting van het terrein verwijderd, maar is als eerbetoon aan de voormalige Fokker fabriek bij Ten Pol herplaatst.
Afbeelding 1
Afbeelding 2
Commissie Jubileum Geschenk
Ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van Fokker ontstond het plan om namens het personeel een geschenk te geven aan de onderneming en er werd een speciale Commissie Jubileum Geschenk opgericht. De commissie heeft de toen bekende kunstkenner en TV-persoonlijkheid Pierre Janssen gevraagd om hen te adviseren over een passend kunstwerk dat het personeel op de jubileumdag aan de onderneming kon aanbieden. Pierre Janssen stelde voor om beeldend kunstenaar André Volten een ontwerp te laten maken. Deze kwam met een model voor een kunstwerk weergevende wat daarbinnen in de fabriek gebeurde en wat tevens herinnert aan de geschiedenis van de Fokker fabrieken.
Afbeelding 3
Een 8 meter hoge cilinder van 75 cm doorsnede van edelstaal
Zijn voorstel was een 8 meter hoge cilinder van 75 cm doorsnede van edelstaal wat staat voor de kwaliteit van de Fokker producten. En in deze cilinder een aantal verspringende zigzag lopende zaagsneden met voor ieder jaar dat de onderneming bestond een zaagsnede. Beginnende in 1912 met de oprichting van Fokker Aviatik GmbH in Berlijn en met twee knikken in de zaagsneden (Z) voor belangrijke momenten; één bij 1940 – inname van de fabriek door de Duitse bezetters – en één in 1951 toen de fabriek verhuisde van Amsterdam-Noord naar Schiphol-Oost en eindigende in 1969 het 50-jarig jubileum van de Fokker fabrieken.
“De Pik van Zwik”
Na enige discussie was de commissie akkoord met dit voorstel en gaf opdracht tot productie. Echter, er was één lid van de commissie de heer Gerrit Zwik die het volstrekt oneens was met dit kunstwerk, want: “dit heeft niets met vliegtuigen te maken” en hij verkondigde zijn mening overal luid in de fabriek. Daardoor kreeg het kunstwerk in de Fokker gemeenschap al gauw de bijnaam “De Pik van Zwik”, en die naam is het nooit kwijtgeraakt.
Afbeelding 4
De onthulling
Het kunstwerk werd op 21 juli 1969 door Z.K.H. Prins Bernhard in bijzijn van het Fokker personeel en een aantal genodigden onthuld (foto 4). Prins Bernhard hoorde over de bijnaam van het kunstwerk en moest er hartelijk om lachen. Hij nodigde Gerrit Zwik een paar maanden na de onthulling daarom uit op paleis Soestdijk voor een lunch. Gerrit hoorde daar voor het eerst hoe zijn naam verbonden was aan het kunstwerk, hij was wel trots op dit bezoek, maar was allerminst blij met zijn vernoeming, want “dit kunstwerk had er nooit mogen komen”, zei hij.
Afbeelding 5
Gerrit Zwik met pensioen
In 1991 is Gerrit Zwik met pensioen gegaan en ter gelegenheid hiervan kreeg hij een model van “zijn’ kunstwerk aangeboden waarmee hij trots op de foto ging. (afbeelding 5).
Afbeelding 6
1996 Fokker faillissement
Het kunstwerk heeft na het 1996 Fokker faillissement nog geruime tijd op de oorspronkelijke plek gestaan, maar is in 2008 vanwege de herinrichting van het terrein verwijderd (afbeelding 6).
Afbeelding 7
Een eerbetoon
In 2011 is het als eerbetoon aan de voormalige Fokker fabriek herplaatst bij Ten Pol. (afbeelding 7) Echter, vele voorbijgangers hadden geen idee wat voor kunstwerk het was, daarom is er in 2022 een informatiebord bijgeplaatst
